تحلیل مکان گزینی کاربری های پیشنهادی طرح هادی روستایی با استفاده از gis. (مطالعه موردی: روستاهای شهرستان خواف)

مکان یابی کاربری ها یکی از مراحل پایانی برنامه ریزی کاربری زمین است. با توجه به این که استقرار مطلوب کاربری ها، که خود متأثر از عوامل بسیار متنوع و متعدد می باشد، عامل اصلی در پایین نگه داشتن هزینه ها می باشد؛ پس مکان یابی کاربری های طرح های هادی روستایی باید به گونه ای صورت گیرد که در اثر گذشت زمان از مطلوبیت آن کاسته نشود و یا خیلی جزئی تغییر کند و پایداری فرایند توسعه روستایی را تضمین کند. هدف از این تحقیق انتخاب عوامل موثر بر مکان یابی کاربری های پیشنهادی طرح هادی روستایی و مکان یابی بهینه این کاربری ها، در روستاهای نمونه در شهرستان خواف است. در این پژوهش با توجه به پیچیدگی عوامل تأثیرگذار در مکان یابی کاربی ها، ضرورت استفاده از فن آوری های اطلاعات جغرافیایی (gis) و تلفیق آن با سایر امور مدیریتی و برنامه ریزی مطرح شده است. برای این منظور از سیستم های پشتیبانی تصمیم سازی فضایی (sdss)، از جمله فرایند تحلیل سلسله مراتبی (ahp) و مدل سازی در سیستم اطلاعات جغرافیایی استفاده شده است. روش تحقیق در این مطالعه توصیفی – تحلیلی است. که بخشی از داده های آن براساس مطالعات میدانی، از طریق پرسشنامه با حجم نمونه 253 نفر در 10 سکونتگاه روستایی که از اجرای طرح هادی آنها 10 سال می گذرد و تجزیه و تحلیل داده ها با نرم افزار spss انجام شده است؛ و در بخش دیگر کار به منظور انتخاب شاخص های موثر در مکان یابی و تعیین ضریب ارجحیت این عوامل تعداد 30 پرسشنامه در بین سه گروه کارشناس آشنا به موضوع توزیع و تکمیل و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و نرم افزار expert choice، اولویت بندی شاخص ها صورت گرفته است. نتایج بدست آمده، نشان داد که از بین سه شاخص استفاده شده، شاخص نیازهای جامعه روستایی با وزن 413/0 بیشترین تأثیر را دارد، و در مرتبه بعد معیارهای کیفی و عوامل کمی به ترتیب با وزن های 327/0 و 26/0 در رتبه های بعدی قرار دارند. در حالی که در بخش اول کار و سنجش نیازهای جامعه روستایی، طرح های هادی روستایی نمونه در زمینه همخوانی با نیازهای جامعه زیاد موفق نبوده است. در ادامه و بخش اصلی کار مکان یابی بهینه کاربری های پیشنهادی طرح های هادی روستایی نمونه با استفاده از gis و ترکیب لایه های (شاخص های) موثر در مکان یابی بر اساس وزن بدست آمده، صورت گرفت. که مشخص شد 75 درصد کاربری های پیشنهادی در پهنه مناسب قرار دارند.